Հեղինակային կրթական ծրագրի՝ Բլեյանի դպրոցի մոդելը հաջողությամբ մշակվել, փորձարկվել, իրականացվել և զարգացել է «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում՝ սկսած 1988թ.-ից։ Աշոտ Բլեյանն իր գործընկեր-համահեղինակների հետ մշակել է իր բովանդակությամբ, նյութական միջավայրով, կազմակերպմամբ պետական կրթական ծրագրին այլընտրանք հեղինակային կրթական ծրագիր, որը տարիների ընթացքում ցույց է տվել իր կենսունակությունը, զարգացումը։
Ներկայացնում ենք Բլեյանի դպրոցի հեղինակային կրթական ծրագրի հիմնադրույթները՝ ընդհանուր մոտեցումներով, կազմակերպմամբ, միջավայրով, զարգացման հեռանկարով։ Բլեյանի դպրոցի կարևոր սկզբունքն է՝ չկտրվել կյանքից, կրթության բովանդակություն ու կազմակերպում մշակելիս` հավատարիմ մնալ որդեգրած մանկավարժական սկզբունքներին։
«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր՝ հեղինակային կրթական ծրագրով աշխատող, ստեղծողի դպրոց
Հիմնադրույթներ
- «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրը հեղինակային մանկավարժության մշակման, իրականացման, տարածման կազմակերպական կառույց է։
- «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում իրականացվող հեղինակային մանկավարժության հեղինակները ուսուցիչներն են, մասնագետները, սովորողները` որպես ստեղծող անհատներ։
- «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի պատվիրատուն պետությունն է, հեղինակային կրթական ծրագիրն ընտրող մարդիկ՝ սովողները, ծնողները։
- Կրթահամալիրի հետևողական զարգացման, իրականացվող ծրագրերի, միջավայրի նորացման հիմքում կրթական ծրագիրը, նրա միջավայրը, կազմակերպումը զարգացող հասարակությանը, անհատի պահանջմունքներին և առանձնահատկություններին առավել համապատասխան դարձնելն է։
- «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրը կրթական համայնք է՝ հասանելի յուրաքանչյուրին, որ.
- սովորում է մտածել-ուսումնասիրելով.
- ստեղծական աշխատանքն ու առաքելական ոգին է գերադասում.
- ազատությունն ու կրթությունն անանջատ է համարում.
- շարունակ զարգացնում է իր կարողություններն ու անձնային որակները, զորացնում կամքը.
- շրջակա միջավայրը դարձնում է խնամված, հետաքրքիր և գրավիչ. ավելի տնտեսող, բարեկիրթ, նախաձեռնող, հայրենատեր քաղաքացի է դառնում.
- տանը, դպրոցում, ամենուր գործածում է մեդիան, ուսումնասիրում, թարգմանում, փոխանցում է.
- հարուստ և կենդանի է պահում մայրենին ու մշակույթը:
«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի 7 հոմանիշները
- Միաբանություն
- Կրթական պարտեզ
- Արվեստանոց-արհեստանոց-լաբորատորիաների ցանց
- Ստեղծողի դպրոց-կոոպերատիվ
- Արշավախումբ
- Համույթ
- Փեթակ (մրջնանոց, ընտանիք)
«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի 7 որակները
- Ոգեղենություն
- Ստեղծականություն
- Ուսումնատենչություն
- Կատարելության ձգտում
- Համերաշխություն
- Հոգատարություն
- Հայրենաշինություն
Կազմակերպումը
- Բլեյանի դպրոցը՝ պետական կազմակերպություն, սահմանված կարգով պետական ֆինանսավորմամբ։
- Սովորողների ծնողները ևս կրթահամալիրի հեղինակային մանկավարժության, նոր նյութական միջավայրի պատվիրատու, համաֆինանսավորող։
- Դպրոցի կառավարման թափանցիկ համակարգ, կառավարման կոլեգիալ մարմնի՝ խորհրդի գործուն մասնակցությամբ։
- Դպրոցը՝ ֆիզիկական և մեդիա բաց միջավայր բոլորի համար։
- Ստեղծագործ անհատը՝ ուսուցիչ, սովորող, կրթական ծրագրի առանցքում։
- Ուսուցիչների, սովորողների ընդունելության բաց համակարգ, որը հնարավորություն է տալիս ճանաչելու կրթահամալիրը, անցնելու նախապատրաստական փուլ, կողմնորոշվելու, ձեռք բերելու անհրաժեշտ հմտություններ։
- Մանկավարժական աշխատողների կարողությունների զարգացման, դրսևորման, խրախուսման շուրջտարյա բաց համակարգ։
- Անհատի կրթական պատվերի իրագործում անհատի օժտվածության զարգացման բաց համակարգում։ Ուսուցման կազմակերպում սովորողի անհատական ուսումնական պլանով՝ դպրոցում, ուսումնական կենտրոններում դասընթացների, գործունեության ձևերի, նախագծերի, ակումբների ընտրության ընդարձակվող հնարավորությամբ։
- Կրթական ծրագրի բովանդակությունը, կազմակերպումը՝ ուսումնական օրացույցով, որն արտացոլում է նաև հանրային կյանքը։
- Ուսուցում ուսումնական նախագծերով, անհատական թվային միջոցներով, բաց մեդիամիջավայրում։
- Միջավայրի զարգացումը՝ սովորողների, ուսուցիչների գործուն մասնակցությամբ՝ որպես ուսումնական նախագիծ, շրջակա միջավայրի զարգացման գործոն։
- Կրթության բովանդակության և կազմակերպման բազմապիսի ձևերի համադրում. առկա, հեռավար, առցանց, տնային ուսուցման ձևերը` սովորողի համար պահին, պայմաններին համապատասխան ձև ընտրելու հնարավորություն։
- Արտադրությամբ ուսուցում։
- Սովորողի ուսումնական գործունեության արդյունքների ներկայացման, խրախուսման բաց համակարգ։
- Անընդհատ կրթություն՝ ուսումնական արձակուրդներով, ստուգատես-փառատոներով, ուսումնական ճամբարներով, ճամփորդություններով, համերգ-ներկայացում-ցուցահանդես-տոնավաճառներով, ծեսերով-տոնախմբությամբ, ստեղծագործական հավաքներով, կրթական փոխանակումներով, համագործակցային նախագծերով։
- Ամբողջական մայրենի՝ գրաբարի, արևմտահայերենի, բարբառների կիրառմամբ։ Տարածաշրջանային, եվրոպական, այլ օտար լեզուների ուսուցում-կիրառում, լեզվական անջրպետների շարունակական հաղթահարում։
- Իրենց ոլորտում գործող մասնագետների ներառում դպրոցի կրթական ծրագրում աշխատարաններով, համատեղ իրականացվող նախագծերով, վարպետության պարապմունքներով, ստեղծագործական հավաքներով, կլոր սեղաններով։
- Ֆիզիկական բաց միջավայր
- Բաց դռներով, թափանցիկ միջավայրով ուսումնական հաստատություն՝ մատչելի բոլոր շահառուների համար։ Տարածքի ամբողջական (այդ թվում՝ նկուղներ, տանիքներ) օգտագործում ուսումնական նպատակով. նորարար լուծումներ։ Դպրոցի հարմարեցում կրթական ծրագրի զարգացմանը, սովորողի, բնակչի կրթական պահանջմունքներին։
- Խնամված պարտեզ դպրոցի շուրջ, փառատոնային, ստուգատեսային պուրակներ՝ որպես սովորողների, ուսուցիչների, մշակույթի գործիչների համատեղ աշխատանքի հանրային ներկայացում, բնակելի արվարձանում գեղագիտական միջավայրի զարգացում։
- Անհատի կրթական պատվերի բավարարման համար ուսումնական կենտրոնների (բնասերի, մարզական, շախմատի, երաժշտության, ծեսի և պարի, կերպարվեստի-քանդակի, տեխնիկական ստեղծագործության, գրադարան, մանկավարժության, այլ), գործող մասնագետների ղեկավարությամբ ստեղծագործական-արտադրական նախագծերի իրականացման արհեստանոց-արվեստանոց-լաբորատորիաների ցանց (բնագիտական, ինժեներական, ՏՏ, ջերմոց-տնկարան, ագարակ, խոհանոց, մառան, TV, հրատարակչական, նկարչության, քանդակի, խեցեգործական, դիզայնի, քարի և մետաղի գեղարվեստական մշակման, ատաղձագործության, մետաղագործության, այլ), կահավորված մարմնամարզական, այլ մարզական սրահներ, ծածկած լողավազան, մարզադաշտեր։
- Համացանցը՝ ամենուր, ներսում-դրսում մատչելի ուսումնական գործունեության կազմակերպման համար։
- Սովորողի, ուսուցչի՝ ուսումնական գործընթացը անհատական ուսումնական թվային գործիքով կազմակերպելու կարողություններ։
- 2-5 տարեկանների խմբասենյակները՝ սանի ինքնուրույնության, խմբի ինքնավարության զարգացման ամբողջական միջավայր՝ ընդարձակ, աշխատարանից ննջարանի, խոհանոցից մարզահրապարակի վերածվող սրահ՝ մանկանը հարմար սանհանգույցով, գործիքներով, պիտույքներով։
- Բլեյանի դպրոցի ամառային գործունեության կազմակերպման բաց միջավայր՝ դպրոցում տարբեր տարիքի սաների, սովորողների բաց լողափերով։
- Շուրջտարյա դպրոց բնության գրկում. հանրապետության տարբեր վայրերում վրանային՝ արշավախմբային, ռազմամարզական, բնապահպանական, հայրենագիտական ճամբարներ։
- Բաց մեդիամիջավայր
- Ուսումնական կայք, մանկավարժական պարբերական, մեդիագրադարան, որ ստեղծվում, սպասարկվում են մանկավարժական աշխատողների, սովորողների, նախագծային խմբերի միջոցով։
- Մանկավարժական աշխատողների անհատական, խմբային ուսումնական բլոգներ։
- Սովորողների ուսումնական բլոգներ, ուսումնական նախագծերի, ստեղծագործական խմբերի բլոգներ։
- Ուսումնական TV-ռադիո՝ դպրոցական, դասարանային, խմբային նախագծեր՝ որպես խոսքի մշակույթի, մեդիահմտությունների զարգացման հմտությունների աշխատարաններ։
- Միասնական փոստային համակարգ։
- Ուսումնական տեղեկատվության էլեկտրոնային գրանցման հեղինակային համակարգ։
- Սոցիալական ցանցերում կրթահամալիրի, դպրոցի, աշխատողի և սովորողի անհատական, խմբային էջեր։
- Սոցցանցերում, տեղեկատվության փոխանցման հարթակներում դպրոցի, խմբի, աշխատողի, սովորողի էջեր, ալիքներ։
Մանկավարժության լաբորատորիա 